Pływy to jedno z najbardziej znanych i powszechnych zjawisk oceanicznych. Są to cykliczne zmiany poziomu wody, które zachodzą na wybrzeżach morskich i oceanicznych. Mechanizm powstawania pływów jest skomplikowany i związany z ruchem Ziemi i Księżyca. W tym artykule opiszemy, jak dokładnie powstają pływy, w jakich rejonach świata występują największe i najmniejsze pływy oraz jakie mają one znaczenie dla życia na Ziemi.
Pływy są wynikiem grawitacyjnego oddziaływania między Ziemią, Księżycem i Słońcem. Księżyc krąży wokół Ziemi, a Ziemia razem z Księżycem krąży wokół Słońca. Oddziaływania grawitacyjne powodują, że woda na Ziemi jest przyciągana przez Księżyc, który jest znacznie bliżej niż Słońce. Siła przyciągająca powoduje, że woda podnosi się i tworzy pływy.
Ruch Ziemi wokół Słońca trwa jeden rok, a ruch Księżyca wokół Ziemi trwa około 29,5 dnia. Ten okres jest nazywany miesiącem księżycowym. W ciągu jednego miesiąca księżycowego woda na Ziemi porusza się w cyklu, który składa się z dwóch pływów i dwóch odpływów.
Największe i najmniejsze pływy
Pływy nie są jednakowe na całym świecie. Istnieją miejsca, w których pływy są znacznie większe niż w innych rejonach. Przede wszystkim, pływy zależą od ukształtowania wybrzeża, a także od kształtu i głębokości oceanu. Największe pływy na świecie występują w zatoce Fundy w Kanadzie. Różnica między poziomem wody podczas przypływu a odpływu wynosi tam aż 16 metrów.
Innym miejscem z bardzo dużymi pływami jest ujście rzeki Amazonki w Brazylii. Tam przypływ w ciągu jednego dnia może podnieść poziom wody o 4 metry, co powoduje zalanie rozległych obszarów nadbrzeżnych lasów tropikalnych.
Natomiast najmniejsze pływy występują w rejonach oceanu, w których woda jest bardzo głęboka. W takich miejscach ruch wody jest mniej odczuwalny, a różnica między przypływem a odpływem jest minimalna.
Pływy mają również wpływ na temperaturę i zasolenie wody, co z kolei ma wpływ na życie w wodzie. Na przykład, pływy mogą przyczynić się do obniżenia temperatury wody poprzez przepływ zimniejszej wody morskiej do obszaru, gdzie pływy sięgają. W rezultacie, organizmy wodne, które preferują niższe temperatury, mogą przemieszczać się w kierunku wybrzeża. Pływy również wpływają na zasolenie wody, ponieważ słona woda oceaniczna może być przemieszczana w kierunku obszaru, gdzie pływy sięgają, a słodsza woda z obszarów przybrzeżnych może być przemieszczana w kierunku oceanu. Zmiany te mogą wpłynąć na organizmy wodne, które preferują różne poziomy zasolenia.
Pływy mogą także wpłynąć na dostępność pokarmu dla organizmów morskich, ponieważ przepływ wody może przynieść do wybrzeża różne rodzaje pokarmu. Na przykład, w czasie pełni lub nowiu, gdy pływy są największe, może pojawić się więcej planktonu, co z kolei przyciąga organizmy morskie, które żywią się planktonem, takie jak ryby czy ssaki morskie.
Warto również wspomnieć, że pływy mają wpływ na procesy geologiczne, takie jak erozja wybrzeża i transport osadów. Zmiana poziomu wody może przyczynić się do powstawania klifów, wysp i innych form geologicznych. Ponadto, ruch wody podczas pływów może przyczynić się do przenoszenia piasku, kamieni i innych materiałów, co wpływa na kształtowanie wybrzeża.
Pływy odgrywają również istotną rolę w ekosystemie przybrzeżnym. Różnice w poziomie wody pomiędzy przypływem a odpływem zmieniają warunki życia organizmów zamieszkujących strefę przybrzeżną. W czasie przypływu woda wypełnia zagłębienia, tworząc siedliska dla organizmów wodnych, takich jak ryby, krewetki, skorupiaki i małże. Z kolei podczas odpływu woda z powrotem odpływa, pozostawiając organizmy w wyższej części strefy przybrzeżnej. To sprzyja rozwojowi glonów i innych roślinności przybrzeżnej.
Pływy wpływają także na dostępność pokarmu dla zwierząt morskich. Podczas przypływu ryby mają łatwiejszy dostęp do małży i innych organizmów zamieszkujących dno morskie, podczas gdy podczas odpływu zwierzęta te muszą szukać pożywienia w bardziej oddalonych miejscach.
Warto także wspomnieć o zjawisku znanym jako solaryzacja, które polega na zwiększaniu stężenia soli w glebie przybrzeżnej podczas okresów suchych, kiedy woda odpływa na dłuższy czas. Ten proces może wpłynąć na skład i strukturę roślinności przybrzeżnej, co z kolei wpłynie na życie zwierząt morskich.
Pływy to więc nie tylko fascynujące zjawisko fizyczne, ale także ważny element ekosystemu przybrzeżnego, który wpływa na życie wielu organizmów.